EPISTOLA XIII. ALDHELMI MALMESBURIENSIS ABBATIS, AD EAHFRIDUM EX HIBERNIA IN PATRIAM Reversum. Domino, venerabili præconio efferendo et sanctorum meritis magnopere honorando, Eahfrido; Aldhelmus exiguus in Domino æternam salutem. PRIMITUS (pantorumb procerum prætorumque pio potissimum, paternoque præsertim, privilegio) panegyricum poemataque passim prosatori sub polo promulgantes; stridula vocum symphonia, ac melodia cantilenæque carmine modulaturi, hymnizemus, præcipue quia tandem almæ editum puerpera sobolem (ob inextricabile sons protoplastorum) piaculum priscorumque chirographum peccaminum obliteraturum, terris tantundem destinare dignatus est: luridum qui linguis chelydrum trisulcis rancida virulentaque vomentem per ævum venena torrenda tetræ tortionis in tartara trusit. Et ubi pridem ejusdem nefandæ natricis' ermulis cervulique cruda fanis colebantur stoliditate a C. A. 690. Þráνrwv. i. e. cunctorum; ubi præter putidam Græcismi affectationem (quæ in hac epistola crebra est) observa quindecim voces a litera P incipientes; ac si a pugna porcorum Porcii poetæ exemplum author transtulisset. c Patrem intelligit. exéλvopov, anguem venenatum. d Filium. f Serpentis: ut apud Ciceronem, in Academic. forte ad Epmenɣul Saxonum idolum hic alludit, cujus in Francicis annalibus ad annum 772. et Adamo Bremensi cap. 5. fit mentio; quodque Hermæ sive Mercurio putatur fuisse positum. Veteres enim Germanos Deorum maxime Mercurium coluisse, confirmat in Germania sua Corn. Tacitus. vid. Rich. Verstegan. Restitut. antiquitat. Anglican. cap. 3. et Glossarium D. Henr. Spelmanni nostri, in Irminsul. h De cervulis vel hinnulis, vid. Augustin. serm. 265. op. tom. 5. App. pag. 437. Antiqui etiam Hermulas vocabant poroμaç sive simulacra, quæ caput tantum in profanis, versa vice discipulorum gurgustia (imo almæ oraminum ædes) architecti ingenio fabre conduntur. Fateor, sodalitatis fraternæ cliens, altique municipatus municeps, postquam vestram repedantem istuc ambrosiam ex Hiberniæ brumosis circionum insulæ climatibus (ubi ter bino circiter annorum circulo uber sophiæ sugens metabatur) territorii marginem Britannici sospitem applicuisse, rumigerulis referentibus, comperimus: ilico (ut flammiger flagransque flagitabat amor) ineffabiles altithrono grates, pansis in edito utrimque volis, tripudiantes obtulimus: potissimum, quod te exulem almus arbiter priscam paterni visitantem clientelam ruris (cærula ponti trans glauci, enormesque dodrantium glareas atque spumiferas lymphæ nemphæ obstirpationes, circili carina procellosum sulcante salum) reducere, ovante navarcho, dignatus est : ut, ubi dudum incunabulis tyrocinii editus rudibus adulto tenus pubertatis ævo adoleveras, nunc versa vice (superna opitulanti prærogativa affatim fultus) ab incolatu externi ruris repatrians, præceptoris vocamine indepto sortitoque fretus fungeris. Illud æque almitati beatitudinis vestræ ex penetrabilibus præcordii nequaquam promens dissimulo propalare (ad augmentum, mystisque ut reor tripudium, imo ad doxami onomatis Cyrii) magnopere inolevisse : quod præconio citra modum rumoris Scotico in solo degentium (quorum contubernio parumper fretus es) ceu tonitruali quodam boatu fragore nymboso emergenti, auditus nostri quatiuntur: et per tot tantaque telluris stadia lectionis opinio, pagis provinciisque divulgata, crebrescit. Siquidem tam creber meatus est (istinc illincque, istuc illucque) navigero æquoreas fretantium calle gurgites, velut quædam contribula apium germanitas nectar fabre conficientium. Nam quemadmodum alternatim, reciproca facessente noctis nebula, mellifluum examen (emergente axe tenus æthere Titana) gliscentium culmina tiliarum per florulenta, ad crates graciles, sarcinatum, flava bajulans gestamina asportat; co ac summa pectoris exprimebant: de quibus videnda Achillis Statii præfatio in illustrium virorum vultus, edit. Roma 1569. et Camdeni Britannia, pag. 45. i · δόξαν ὀνόματος κυρίου, gloriam nominis Domini. dem modo, ni fallor, lurconum conglobatio lectorum (dunning tac fridh) ac residua sagax discipulorum caterva, florigeris hagiographæ ex arvis, non solum artes grammaticas atque geometricas bis ternasque omissas physicæ artis machinas; quinimo allegoricæ potiora ac tropologica disputationis bipertita bis oracula (æthralibus opacorum mellita in ænigmatibus problematum) siticulose sumentes carpunt, et in alveariis sophiæ, jugi meditatione loco tenus servanda condentes, abdunt. E quorum catalogo tuam proficisci solertiam, præda onustam atque torrente fluentis sacrosancti propinatam redundantemque excellens fama percrebuit. Quamobrem tuum affabilem discipulatum, ceu cernuus, singultatim arcuatis poplitibus subnixisque precibus efflagito; ut obliterata nequaquam memoria excedat, quod Pacificus cœlesti ambrosia præditus, (subrogatus genitore jure hæreditario, bis quaternis temporum lustris Israeliticæ plebis imperii sceptro fungens,) almo auctus spiramine prompsit, dicens: "Bibem aquam de cisterna tua, et fluenta putei tui: deriventur fontes tui foras, et in plateis aquas divide; solus habeto eas, nec sint alieni participes tui." Quapropter his sacris imbutus sagminibus", jugi conamine orthographiæ aperito gurgitem, et sitientia rigato arva mentium: quatenus germen æthralis extaseos (vivis foecundisque in orthodoxorum, satoris sudore, sulcis satum) nullo torridæ obstaculo siccitatis obtinente, pullulans gliscat; et ubertim spissa, Dei suffragio, seges demum maturescat. Nam idcirco supplex tam obnixe hæc cernitur oramen suggessisse, quod nonnulli superna noscuntur sophia præditi, et arcana luce enormiter referti: attamen quod gratuita cœlitus munificentia, Deique dapsili deditione receptantes (proprio facessante meritorum quæstu) adepti sunt, nequaquam (gazophylacio scientiæ reserato) plene promulgantes, sed particulatim lurconibus largientes. Nam k Salomon qui a pace nomen obtinuit. I genitori, vel, a genitore, patre David sc. m Prov. cap. 5. ver. 15, 16, 17. " Sagmina a sanciendo, id est, confirmando, inquit hic Glossa. (cata evangelicæ experimentum auctoritatis) nequaquam flagrans lychnus clancule fuscata tetræ occulitur latebra urnæ, qui candelabri summitate cunctis limpido lumine lucere decuit: necnon frustra talentia fœnora subterraneis clanculantur obstructa sablonibus', quæ trapezitarum numerosis monetæ oportuissent numismatibus profligari; ne forte, ut iners adepto (segnitia torpens) mancipium talento, supremos ergastulorum in squalores trusus præcipitetur; sed potius euax eugeque ingressurus tripudium a prosatore pio promereatur. Unde psalmigraphus vates, ob hoc propriæ piaculi expians flagitium conscientiæ, sacro præsagio orsus infit: "Justitiam tuam non abscondi," et reliqua. Sed hæc misellus homuncio dictando volvens, scrupulo ancipiti exemplo quatiens angebar; cur, inquam, Hibernia, quo catervatim istinc lectores classibus advecti confluunt, ineffabili quodam privilegio efferatur: ac si istic, fæcundo Britanniæ in cespite, didascali Argivi Romanive Quirites repperiri minime queant, qui cœlestis tetrica enodantes bibliothecæ problemata sciolis reserare se sciscitantibus valeant. Quamvis enim prædictum Hiberniæ rus, discentium opulans vernansque, ut ita dixerim, pascuosa numerositate lectorum, quemadmodum poli cardines astriferis micantium ornentur vibraminibus siderum: ast tamen climatis Britannia occidui in extremo ferme orbis margine sita (verbi gratia) ceu Solis flammigeri et luculento lunæ specimine potiatur; id est, Theodoro infula pontificatus fungenti, ab ipso tyrocinio rudimentorum in flore philosophicæ artis adulto; nec non et ejusdem sodalitatis cliente Adriano duntaxat urbanitate enucleata ineffabiliter prædito. Et audacter in propatulo contestans, pellaci falsitatis frivolo neglecto, æqua veritatis censura trutinante discernam; etiamsi beatæ memoriæ Theodorus, summi sacerdotii gubernacula regens, Hibernensium globo discipu • Karà, secundum; ut in Bonifacii Moguntini epistolis, et apud Cyprianum quoque. P Matth. cap. 5. ver. 15. rarenis: ut in Gildæ epistola. 4 Id. cap. 25. ver. 18, 27, 30. Psalm. 40. ver. 10. lorum (ceu aper truculentus molossorum catasta ringente vallatus) stipetur: limato perniciter grammatico dente (jactura dispendii carens) rebelles phalanges discutit, et (utpote belliger in meditullio campi arcister, legionum phalangibus septus æmulorum spissis) mox nervosis tenso lacertorum volis arcu, spiculisque ex pharetra exemptis, hoc est, Chronographiæ opacis acutisque syllogismis; turma supercilii typho turgens, amissa ancilium testudine, terga dantes, latebras antrorum atras, triumphante victore, præpopere petunt. Neu tamen hæc philosophando, Scoticos sciolos, quorum gemmato tua sagacitas dogmatum favo aliquantisper abusa est, sugillare a quoquam autumer; quippe cum satagerem præconium cudens affabiliter texere nostrorum, non sugillationem ridiculose cachinnans rumigerare vestrorum: sed potius, jocista scurræque ritu dicacitate temeraria loquentium, fraterna ironia" dilectionis obtentu cavillabatur. Si vero quippiam, inscitia suppeditante, garrula frontose convincitur pagina prompsisse: ut versidicus ait, Digna fiat fante glingio gurgo fugax fambulo; RECENSIO. Ex quatuor antiquissimis codicibus descripta: quorum primum suppeditavit mihi nobilissimus Dominus Guilielmus Howardus de Naworth, secundum D. Robertus Cottonus, tertium Thomas Alanus Oxoniensis, et ex regia bibliotheca quartum amicissimus Patricius Junius. Scripta est autem stylo ita impedito et implicato ; id est, usa: ut apud Hieronymum etiam aliquoties. " εἰρωνεία. w Locus corruptus. * Ad hunc barbarum versiculum apponitur hæc glossa (non admodum certe concinna) in margine MSS. D. Rob. Cottoni et Thomæ Alani. Fugax gurgo, id est, virgo impetrante noverca de matrimonio exposita, inter feras enutrita, ferarum consuetudinibus assuescens: quæ alio nomine Juturna. Fante glingio, id est, rogante fratre, vel alio quolibet amico; ut digna fieret illa fugax gurgo, fambulo, id est, reversione, vel fine laboris. |