Reges Regnum non Capit duos.
Immitis fratres cur ftraverit enfe Phrates?
Impius aufus erat cur jugulare patrem
Cur Cyri mortem proavus præceperit atram?
Triftia cur geffit proelia Cyrus avo?
Contra Pompeium cur Cæfaris ira timendi.
Arfit? Quid lites inter utrumque tulit?
Æfonidem frater cur Colchida mifit iniquus,
Æfonidi fperans inde parare necem ?
Ut nemo cenfor, nemo æmulus effet, & arma
Sumat ob imperium, mista potente dolo.
Proh levis ambitio! Dominandi dira libido!
Quot genuit lites? Quanta pericla parat ?
Heu! qualem rabiem menti indidit infatianda
Regalis nimium vanus honoris amor?
Quot gladios acuit? cecinit quot claffica bella?
Quot terras fœdat code, cruore virûm ?
Non alienigenos folum; non compatriotas
Solum, aut vicinos pellit ad arma viros;
Aft in cognatos, & fratres fævit in ipfos,
Queis unum regnum fata dedere ptrais;
Non hi concordes regnum moderentur; at unus
Imperio alterius cæde potitus erit,
Ambitio rumpit pia foedera fanguine juncta;
Et violat certa foedera juncta fide:
Ambitio in patrem gnatorum fpicula torquet;
In proprios natos tela parentis agit:
Struxit avo infidias vefana libido nepotis ;
Hic tutum tuto feque nepote negat :
Non regni focium conjux finet effe maritum;
Permittet fociam neve maritus eam.
Si duo concordent reges, (mirabile vifu)
Inter eos vulgus prælia dira ciet.
Non fervus Dominis, nec fponfis ulla duobus,
Serviat; & binis natio nulla viris.
Princeps majori cedit; fic Luna corufco
Phoebo: fic Cæfar vicit, ut ipfe venit.
Regna cadunt, furgit dum lis de Jure fupremo :
Bello civili Roma fuperba perit.
Si duo laxentur venti, laniabitur orbis :
Æquora bina fimul perniciofa forent,
Non Phoenix adhibet focium; duo corda nec unum
Corpus habet; capiat neve corona duos.
Quod alium filere vis, primus file.
NON datur e nihilo prorfus rumoris origo,
E parvis quamvis maxima falfa facit.
Quod tacuiffe velis vicinos, ipfe taceto;
Quicquid tu narras, hos tacuiffe putes ?
Hoc tibi colloquium Juvenis cum præpote Fama
Monftrat. (Ju.) pauca tibi, fama, licetne loqui?
Q 4
(Fa.) Libenter. (Ju.) teneo fecretum mente re
Quod vulgus nollem nofcere turpe quidem ; Aft aperire velim fido mea pectora amico
Anne licet tutô. (Fa.) quod tacuiffe voles Vicinos, taceas primus, nec dixeris unquam, Ne mentem, prodant propria verba tuam. (Ju.) Si focio folo trado fecreta, forent ne
Tuta fatis, pennas dant mihi verba tua. Sed tu rere fores claufus fiduq; fodulem
Quis fciet, (Fa.) aft aures fama ego mille gero Totq; oculos totque ora (Ju.) levo fi pectora forfan Narrando fylvis quod mea corda terit. (Fa.) Enarrent fylvæ, vocem refonabit & echo: Ergo quod famam vis tacuiffe, tace.
Quidquid Superi Voluere, peractum eft.
Io triumphe, duces cantabimus, Iö triumphe;
Cum fylvis montes Iö trumphe fonant:
Vicimus; hoftili rubuerunt fanguine Campi;
Da palmas; omnes lö triumphe canant.
Propitios adeo fuperos venerabimur, aras
Implemus donis; victima noftra cadit.
En fumant are: procul hinc, procul efte profani
Spernentes magni numina facra Jovis.
Eftis an ignari, quod non fine numine divûm
Præcipuo, poffent munera tanta dari ?
Creditis attonitos, nifi Jupiter intonuiffet,
Hoftes pro nobis dî quoque bella gerunt,
Sic priami regnum fuperi voluere perire;
Hinc fit, ut in Cineres Troja redacta fiet.
Non Macedo tanto fuerit dignatus honore,
Ni fuerint cæptis profpera fata fuis.
Jupiter acidæ proftravit & Hectora telo;
Divitias, vitam datque adimitque Deus.
Quæ fieri vix poffe putes, fecere fupernas
Qui fedes habitant, fingulaquæ que regunt.
Æneæ Latium nunquam tetigere carinæ,
Tutetur nàves ni Deus ipfe fuas.
Tardet quis curfum ponti vel folis equorum?
Nam Phoebus folus fræna Phlegontis habet.
Quis fortis pluviam poffit tardare-cadentem?
Ningit; fi poteris, ftulte; morare viam.
Ne querere, O pauper; dives benedicito divis.
In terris factum eft quod voluere dii.
Gloria quantalibet quid erit, fi gloria tantum eft.
AH miferi vates! vates, ah rebus egeni!
Quos ærumna gravis,quos mala mille premunt.
Exiguâ facitis fublimia carmina cella,
Equantes docti grande maronis opus :
Scribitis Atridas, Priamum, Crudumq; Thyestem ;
Scribitis & Troja Triftia bella facræ ;
Præmia nec veftro redduntur digna labore;
Qui delectantur carmine, dona negant :
Scribitis & Sylvas, Amaryllida dulce fonantes;
At contempta jacent carmina veftra viris:
Grande lyræ fonant; plectro refonatis amores,
Exprimit & calamus nil mediocre gravis:
Carmina laudat eques tantum, miratur avarus,
Mirantur calamum, plectra, lyrafque ftylum;
Non habet & Varro vati quod mittere poffit;
At quas Crifpinus poffit, habebit, opes.
Carmina dum repetas, attentas erigit aures;
Varro fi peteres præmia, furdus erit ;
Vix dextram extendit, vix lævam munera dando,
Qui plaudit linguâ, plaudit utraque manu;
Carmina recitas fi præftantiffima pauper,
Quis tibi Mæcenas? quis Proculeius erit?
Sunt cupidi Proceres, non vatem pulpita pafcant;
Si verfu franges marmora, dona petas;
Clamavi ter, grande fophos, ait unus; & alter,
Crumenâ Agroto; laus fatiare nequit ?
Octo, decem comites poft te mifique togatos,
Hi te laudarunt; gloria nonne fatis?
Ah Duri & Cupidi! non veftit gloria corpus,
Nec valeat triftem pellere fama famem;
Non venter vento, non alvus alatur honore;
Gloria feu humus, feu levis aura fugit.
|